Tuổi trẻ khát vọng hiến dâng

Tiếp nối mạch nguồn cảm xúc của nhiều tác phẩm văn chương nghệ thuật ca ngợi tuổi trẻ, nhạc phẩm "Khát vọng tuổi trẻ" của nhạc sĩ Vũ Hoàng thực sự mang đến cho người đọc, người nghe những rung cảm đẹp đẽ, đầy tự hào về vai trò và trách nhiệm của thanh niên với Tổ quốc. Nhạc phẩm không những mang giá trị nội dung tư tưởng tích cực mà còn có vẻ đẹp ca từ, biện pháp nghệ thuật, nhất là giai điệu âm nhạc thật tươi vui, hào sảng, nhờ đó đã trở thành hành trang tinh thần cho tuổi trẻ Việt Nam suốt gần 30 năm qua.

Trong năm dòng đầu của nhạc phẩm "Khát vọng tuổi trẻ", Vũ Hoàng đã thổi vào ca từ niềm vui sướng vô biên khi tuổi trẻ được “chung tay xây ngày mới” theo lời mời gọi của quê hương, đất nước. Tương lai đang vẫy gọi, đường dài đang còn ở phía trước, một chân trời mới vô biên mở ra như thúc giục, đón chờ. Nội dung tư tưởng phần ca từ ngợi ca sự đóng góp của tuổi trẻ trong cuộc sống hiện tại qua cụm từ “tuổi trẻ hôm nay”, nghĩa là không chỉ ở thời điểm hiện tại mà bất kỳ giai đoạn nào, tuổi trẻ cũng cần ra tay chung sức dựng xây và bảo vệ đất nước. Về nghệ thuật ca từ, dòng đầu tiên được tác giả Vũ Hoàng sử dụng toàn thanh bằng nên đọc lên ta nghe như niềm vui sướng lâng lâng theo từng bước chân say mê của tuổi trẻ. Về âm nhạc, giai điệu hào hùng, sảng khoái ngân lên mang âm hưởng của một tráng ca, một hành khúc lên đường. Chính sự hòa phối giữa ca từ và âm nhạc thật hoàn hảo ấy đã làm cho nhạc phẩm có được một giá trị thẩm mỹ riêng, là sự kết hợp đẹp đẽ giữa phần lời và phần nhạc: "Đường dài tương lai quê hương đang gọi mời/Tuổi trẻ hôm nay chung tay xây ngày mới/Dù lên rừng hay xuống biển/Vượt bão giông, vượt gian khổ/Tuổi trẻ kề vai vững vàng chân bước bạn ơi!".

Cùng với mạch cảm xúc ngợi ca, tự hào về tuổi trẻ, tác giả Vũ Hoàng sử dụng các từ ngữ “lên rừng”, “xuống biển”, “bão giông”, “gian khổ” để mở ra những không gian rộng lớn của đất nước và cả những gian lao, thử thách mà tuổi trẻ phải vượt qua. Điều đó có nghĩa là tuổi trẻ phải hình dung, đoán định con đường tương lai phía trước của mình không bao giờ là hữu hạn và giản đơn. Đó là những chân trời, nhưng là những chân trời cần lắm niềm tin và nghị lực để vươn lên khám phá, dựng xây bằng một khát vọng vô cùng mạnh mẽ.

Ngoài biểu đạt nội dung một cách trực tiếp để thể hiện khát vọng tuổi trẻ, nhạc sĩ Vũ Hoàng đã sử dụng biện pháp tu từ đối lập “lên rừng” và “xuống biển”, đặc biệt là phép điệp từ “vượt” như khẳng định một ý chí kiên định, một niềm tin không gì có thể chuyển lay của tuổi trẻ Việt Nam trong quá trình hiến dâng sức lực và trí tuệ của mình để phụng sự Tổ quốc. 

Sau phần ngợi ca về sự hiến dâng, đoàn kết để chung tay xây dựng đất nước, Vũ Hoàng cũng không quên bình luận về vai trò và trách nhiệm của tuổi trẻ đối với Tổ quốc. Bởi lẽ, hơn ai hết, nhạc sĩ là người từng nhiều năm liền sát cánh với thanh niên để cùng ăn, cùng ở và cùng lao động với nhân dân qua nhiều miền quê của đất nước. Vì vậy, ông cũng nhận thức được những mặt còn hạn chế của tuổi trẻ. Đó là sự ỷ lại, sự lười nhác, chưa có tinh thần cống hiến nhưng lại luôn mong muốn hưởng thụ của một bộ phận thanh niên. Vì vậy, như người anh đi trước dẫn đường, Vũ Hoàng đã mạnh mẽ và dứt khoát trong thái độ lựa chọn và định hướng cho tuổi trẻ: "Đừng hỏi Tổ quốc đã làm gì cho ta/ Mà cần hỏi ta đã làm gì cho Tổ quốc hôm nay".

Cấu trúc câu “Đừng hỏi Tổ quốc… mà cần hỏi ta…”  được lặp lại như một điệp khúc có chủ đích (trong âm nhạc, phần điệp khúc này hát lại nhiều lần), nhờ đó đã thể hiện hành động vô tư, khát vọng hiến dâng của tuổi trẻ thật thiêng liêng, cao đẹp. Có lẽ khi viết những dòng ca từ sôi nổi, tràn đầy nhiệt huyết ấy, nhạc sĩ Vũ Hoàng đã từng thấm nhuần lời dạy của Bác Hồ lúc sinh thời khi Người đề cập đến trách nhiệm của thanh niên đối với đất nước: “Nhiệm vụ của thanh niên không phải là hỏi nước nhà đã cho mình những gì mà phải hỏi mình đã làm gì cho nước nhà? Mình phải làm thế nào cho ích lợi nước nhà nhiều hơn? Mình đã vì nước nhà mà hy sinh chiến đấu chừng nào?”

Lẽ thường hoa nở trong mùa xuân, nhờ đó mà làm nên nét thanh tân của vạn vật đất trời. Tuổi trẻ hiến dâng cho non sông, Tổ quốc cũng giống như loài hoa tuyệt đẹp mỗi ngày tô thắm sắc hương. Khát vọng tuổi trẻ của Vũ Hoàng mãi mãi là bài ca đi cùng năm tháng, khơi dậy sức thanh xuân giàu ước mơ và sáng tạo của lớp lớp thanh niên Việt Nam trong công cuộc dựng xây và bảo vệ Tổ quốc hôm nay. 

LÊ THÀNH VĂN