Hướng dẫn nửa vời, người dân thêm vất vả

Có lẽ, không ít người trong chúng ta khi làm thủ tục hành chính qua cổng dịch vụ công quốc gia đều chung một cảm giác: Hồ hởi khi nộp, thất vọng khi bị trả lại với lý do: “Hồ sơ chưa hợp lệ. Mời công dân đến trực tiếp để được hướng dẫn”.

Khi người dân lọ mọ đến nơi lại nhận được những “hướng dẫn nửa vời” của một bộ phận cán bộ trực tiếp giải quyết: Lần thì bác thiếu giấy xác nhận này! Lần khác thì bác điền sai đối tượng! Lần khác nữa thì bác còn thiếu hợp đồng thuê nhà... Và kèm lời nhắn cuối: “Bác cứ về khai lại, nếu không được thì lên đây chúng tôi làm hộ cho”. Từ đó, người dân hay rỉ tai nhau câu nói: "Không nhờ cán bộ, việc này chẳng xong!".

Tại sao thủ tục lại loằng ngoằng thế? Nguyên nhân được nhiều người đồng tình là trên hệ thống dịch vụ công trực tuyến, hướng dẫn các thủ tục thường là những câu chữ chung chung như “đính kèm tài liệu có liên quan”, “bản chụp giấy tờ tùy thân đúng quy định”, “xác nhận cư trú của cơ quan có thẩm quyền”. Nhưng “liên quan” là gì, “đúng quy định” là ở đâu, “xác nhận” mẫu nào? Nghĩa là người dân phải tự mò mẫm và tự hiểu!

Sự chung chung "tự hiểu” như trên cùng với việc một bộ phận cán bộ hướng dẫn kiểu “Người khôn ăn nói nửa chừng/ Để cho kẻ dại nửa mừng nửa lo” chính là mảnh đất màu mỡ để sinh ra những tiêu cực trong giải quyết các thủ tục hành chính và hình thành nên một ngành “dịch vụ cò mồi” ngoài luồng hoạt động nhộn nhịp quanh các trụ sở công quyền như từng xảy ra ở nhiều nơi, nhiều ngành nghề.

Nhìn thẳng vào thực tế, tình trạng “hướng dẫn nửa vời” không đơn thuần là do cán bộ nhiều việc hay thiếu người, mà là biểu hiện của sự thiếu trách nhiệm. Phải chăng, nhiều cán bộ cố tình “nói ít để giữ quyền được nói tiếp”, nói sao cho người dân phải quay lại, hoặc phải nhờ vả? Phải chăng, đó là một kiểu “lạm quyền giấu mặt” mà lỗ hổng trong hệ thống chưa “vá” được?

Nếu căn bệnh "hướng dẫn nửa vời" không được “kê đơn” kịp thời thì nó sẽ lây lan nhanh như loài nấm độc, từ ngành này sang ngành khác, lĩnh vực này sang lĩnh vực khác. Hậu quả là niềm tin của người dân đối với quyết tâm xây dựng nền hành chính công phục vụ, chuyên nghiệp, hiện đại, công khai, minh bạch của Đảng, Nhà nước ta bị xói mòn và tiếp tục là "điểm nghẽn" cản trở công cuộc phát triển kinh tế-xã hội của đất nước.

Bởi vậy, cần kiên quyết trị căn bệnh “hướng dẫn nửa vời” bằng một hệ thống với những hướng dẫn rõ ràng, một quy trình minh bạch, xác minh, xác thực bằng công nghệ - đó là cách thiết thực nhất để cắt đứt “vòng xoáy nhờ vả” đang len lỏi ở nhiều ngành, nhiều lĩnh vực. Đặc biệt, muốn chuyển đổi số thành công, mong muốn giảm gánh nặng, phiền hà cho dân trong giải quyết các thủ tục hành chính để dân không phải “nhờ vả” ai thì phải bắt đầu thay đổi từ nhận thức, thái độ từ người cán bộ, công chức trực tiếp tiếp dân. Sẽ chẳng có một hệ thống nào hoàn chỉnh, hoạt động hiệu quả khi có một bộ phận cán bộ cứ “nửa lời, nửa ý” với dân như vậy!