Hoàn táng thi hài vua Lê Dụ Tông

Long bào của vua Lê Dụ Tông vẫn còn nguyên vẹn - Ảnh chụp lại từ tư liệu của họ Lê

Hành trình của thi hài vua Lê Dụ Tông

Vua Lê Dụ Tông (1679-1731), húy là Lê Duy Đường, miếu hiệu là DụTông Hòa Hoàng đế, là vị vua thứ 22 của triều Lê. Ông là con trưởng củaHi Tông Hoàng đế và được vua cha truyền ngôi từ năm Ất Dậu - 1705.Trong 24 năm trị vì, Lê Dụ Tông đã hai lần đổi niên hiệu là Vĩnh Thịnh(1705-1719) và Bảo Thái (1720-1729). Năm 1729, ông nhường ngôi cho conlà Lê Duy Phường (Hôn Đức Công) và được tôn là Thái Thượng hoàng. Năm1731, sau 2 năm rời ngôi, vua đã băng hà ở tuổi 52.

Theo Ngọc phả của họ Lê thì sau khi băng hà, vua Lê Dụ Tông đượctáng tại Bố Vệ, Đông Sơn (TP Thanh Hóa ngày nay). Còn theo Khâm địnhViệt sử thông giám cương mục thì vua Lê Dụ Tông được táng ở lăng Cổ Đô,Đông Sơn, Thanh Hóa, sau dời đi táng ở lăng Kim Thạch, huyện Lôi Dương(đất Lôi Dương, nay thuộc huyện Thọ Xuân và Thường Xuân, Thanh Hóa).

Nhưng tháng 2-1958, một nông dân ở thôn Bái Trạch (Trang Bàn Thạchxưa), trong lúc đào vườn đã phát hiện một chiếc quách. Phá vỡ ra mộtmảng thì thấy bên trong có quan tài sơn son, thếp vàng. Sau khi nhậnđược thông tin, các cơ quan chức năng từ trung ương đã về xử lý bằngcách dùng xi măng vá kín chỗ bị vỡ, sau đó giao cho chính quyền địaphương quản lý. Từ khi phát hiện ngôi mộ, nhiều kẻ xấu thường xuyên dòmngó, gây bất an cho chính quyền sở tại. Vì vậy, năm 1964, được phép củaThủ tướng Phạm Văn Đồng và Bộ Văn hóa - Thông tin, Bảo tàng Lịch sử VNvà Ty Văn hóa - Thông tin Thanh Hóa đã tổ chức khai quật mộ và mangchiếc quan tài nguyên vẹn làm bằng gỗ Ngọc Am (Pơ mu) về Bảo tàng Lịchsử Việt Nam.

Ngày 2-4-1964, trước sự chứng kiến của Thủ tướng Phạm Văn Đồng, Bảotàng Lịch sử Việt Nam đã mở nắp quan tài. Quan tài có hai đáy, giữa có mộtlớp gạo rang dày 10 cm, đáy trên lớp gạo rang có một tấm ván mỏng trổ 7lỗ tròn theo hình Thất tinh.

Sau tấm chăn bông vỏ gấm, thi hài được liệm bởi nhiều lớp quần áo,vải liệm, gồm: 8 lớp đại liệm bằng gấm thêu hoa bạc 1,5m x 5m, buộcbằng 5 đai lụa; tấm tiểu liệm bằng gấm may kép 2 lần vải; áo Hoàng bàokim tuyến thêu một con rồng lớn phía trước, phía sau và tay áo thêunhiều rồng nhỏ; 2 áo long bào thêu rồng kim tuyến; 3 bộ vóc vàng maykép đính vào nhau thành một bộ; 3 lớp lụa kép; 3 chiếc quần bằng lụamỏng, khố bằng vải mỏng.

Tay chân của thi hài được đi tất lụa, chân có giày gấm thêu, lót mộtlớp da thuộc mỏng, đầu gối một chiếc gối bông, hai tai được nút bằnghai viên bông bọc lụa, mặt phủ một tấm khăn bằng vải gấm có thêu rồngcùng một chữ Thọ ở giữa và 4 chữ Vạn của nhà Phật ở 4 góc.

Đây là những y phục của một đế vương thời Lê mà lần đầu tiên Bảotàng Lịch sử Việt Nam có được. Ngoài ra, trong quan tài còn có sách, bútlông, túi đựng móng tay, răng rụng, quạt giấy, túi đựng cau trầu, mộthộp hình quả cau bên trong đựng thứ bột màu trắng...

Được biết, khi giở tấm khăn phủ mặt, các nhà khảo cổ hết sức ngỡngàng khi thấy da mặt của thi hài có màu xám nhạt, sau vài phút thì ngảmàu xám đều như toàn thân. Thi hài có teo nhưng chưa khô, tay chân,thân thể vẫn còn mềm mại, các khớp có thể cử động được. Môi của thi hàibị teo để lộ một hàm răng đen đã rụng một vài chiếc, cằm có chòm râuđen đã điểm bạc...

Từ những cứ liệu sử học, cùng với việc xác định các đồ tùy táng, thihài, các nhà sử học đã khẳng định đây chính là thi hài của vua Lê DụTông. Thi hài sau đó đã được lưu giữ tại Bảo tàng Lịch sử Việt Nam từ đó chođến nay.

Rước người về cố hương

Suốt từ năm 1996 đến nay, con cháu họ Lê trên đã nhiều lần làm tờtrình lên các cơ quan chức năng để xin được rước thi hài vua Lê Dụ Tôngtrở về cố hương hoàn táng. Nhưng vì nhiều lý do, tâm nguyện này đã chưađược thực hiện. Thậm chí còn có ý kiến cứ để thi hài của vua tại Bảotàng Lịch sử Việt Nam.

Từ cuối 2008 đến nay, bằng nhiều nỗ lực, dòng họ Lê đã thuyết phụcđược các ngành, các cấp thuận đưa thi hài vua Lê Dụ Tông trở về hoàntáng tại quê hương. Trong báo cáo gửi Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triếtngày 12-11-2008, Giám đốc Trung tâm Giáo dục truyền thống và lịch sửthuộc Hội Khoa học tâm lý giáo dục Việt Nam khẳng định: “Trước năm1996, chúng tôi đến Bảo tàng Lịch sử Việt Nam viếng vua Lê Dụ Tông thì thấythi thể người được để ở một cái giá ba tầng như một hiện vật tưng bày.Sau khi chúng tôi có ý kiến, bảo tàng đã đưa thi hài vua Lê Dụ Tông vàoquan tài kính, và nay được bảo quản trong phòng lạnh. Nhưng, trong thờitiết nóng ẩm của nước ta, thi thể của người cũng đã biến dạng, sớm muộncũng sẽ bị phân hủy... việc đưa thi hài vua Lê Dụ Tông về Thanh Hóachôn cất như tổ tiên ta vẫn làm là điều vô cùng cần thiết”.

Sáng 17-9, đại diện Hội đồng họ LêViệt Nam cho biết: Hiện con cháu họ Lê đang gấp rút chuẩn bị điều kiệnđể phối hợp với các cơ quan chức năng rước vua Lê Dụ Tông về quê. Thihài vua Lê Dụ Tông sẽ được hoàn táng gần với lăng của vua Lê Hiển Tông(cháu đích tôn của vua Lê Dụ Tông) tại xã Xuân Quang (thuộc Trang BànThạch xưa), huyện Thọ Xuân (Thanh Hóa) - nơi mà trước đây người đã annghỉ...

Theo kế hoạch, ngày Trùng cửu 9-9 âm lịch (tức ngày 26-10-2009) dònghọ Lê và chính quyền địa phương sẽ khởi công xây lăng mộ và ngày Songthập 10-10 âm lịch (tức ngày 26-12-2009) sẽ đưa thi hài vua Lê Dụ Tôngtừ Hà Nội về Thanh Hóa. Lễ hoàn táng sẽ được tổ chức xứng tầm với lễtáng của bậc đế vương.

UBND tỉnh Thanh Hóa cũng đề nghị Văn phòng Chính phủ, Bộ VH-TT-DLbáo cáo Thủ tướng Chính phủ cho phép xây dựng lăng mộ vua Lê Dụ Tôngvới quy mô như lăng mộ các hoàng đế nhà Lê tại Khu Di tích lịch sử LamKinh; đồng thời cũng đề nghị, nghi lễ tổ chức hoàn táng vua Lê Dụ Tôngđược tổ chức trọng thể cấp Nhà nước.

(Theo Thanh niên)