Động lực khiến Tổng thống Trump hạ giọng với Trung Quốc

Cách tiếp cận mềm mỏng hơn này trái ngược với đe dọa trước đó của ông chủ Nhà Trắng nhằm vào các đối tác thương mại khác, khi cảnh báo sẽ áp các mức thuế quan nặng nề đối với hàng hóa của họ.

Theo Bloomberg (Mỹ), Tổng thống Trump hiện đang tập trung vào thương lượng thỏa thuận thương mại với Trung Quốc. Vào ngày 15/7, Tổng thống Mỹ cho biết ông sẽ đấu tranh với Trung Quốc “một cách rất thân thiện”. Một số nguồn thạo tin của Bloomberg tiết lộ rằng trong các cuộc họp với đội ngũ nhân viên, ông Trump thường là nhân vật có quan điểm ôn hòa.

Trong tuần vừa qua, đã xuất hiện dấu hiệu cho thấy các ranh giới đỏ trước đây của Mỹ với Trung Quốc giờ có thể thương lượng được. Việc bật đèn xanh để Nvidia bán lại chip H20 cho Trung Quốc là dấu hiệu lớn nhất từ trước đến nay cho thấy Nhà Trắng nới lỏng kiểm soát xuất khẩu đối với Bắc Kinh để đổi lấy khoáng sản đất hiếm cần thiết cho việc sản xuất một loạt sản phẩm công nghệ cao.

Trước đó, Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent vào tháng 6 đã trích dẫn biện pháp kiểm soát H20 là bằng chứng cho thấy chính quyền Tổng thống Trump cứng rắn đối với Trung Quốc. Thời điểm đó, nhiều nghị sĩ lo ngại rằng Mỹ có thể trao đổi chất bán dẫn tiên tiến để lấy khoáng sản đất hiếm của Trung Quốc. Những người khác lại lập luận rằng việc cho phép Nvidia cạnh tranh với Huawei tại Trung Quốc là điều cần thiết để giành chiến thắng trong cuộc đua trí tuệ nhân tạo (AI). CEO Nvidia Jensen Huang cũng ủng hộ quan điểm này.

Nhằm xoa dịu căng thẳng hơn nữa, các quan chức Mỹ hiện chuẩn bị trì hoãn thời hạn chót - ngày 12/8 với thuế quan của Mỹ đối với Trung Quốc dự kiến sẽ quay trở lại mức 145% sau khi thỏa thuận đình chiến thương mại 90 ngày hết hạn.

Trong cuộc phỏng vấn với Bloomberg vào tháng 7, ông Bessent ám chỉ rằng thời hạn này là linh hoạt.
Một nguồn thạo tin của Bloomberg cho biết thỏa thuận đình chiến thuế quan có thể được gia hạn thêm 3 tháng. Điều này diễn ra trong bối cảnh Tổng thống Trump đang áp thuế đối với các quốc gia khác và đe dọa sẽ có hành động bổ sung đối với các ngành công nghiệp bao gồm dược phẩm và chất bán dẫn.

Cũng trong tháng 7, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio xác nhận về khả năng tổ chức hội nghị thượng đỉnh giữa Tổng thống Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Ngoại trưởng Rubio, từng là một trong những người có quan điểm cứng rắn nhất về Trung Quốc tại Thượng viện, cho biết ông đã có một cuộc gặp gỡ " mang tính xây dựng và tích cực" vào ngày 11/7 với Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị.

Vào ngày 16/7, Tổng thống Trump đã ca ngợi động thái của Trung Quốc nhằm thắt chặt kiểm soát các hóa chất được sử dụng để sản xuất fentanyl. Nhà lãnh đạo Mỹ chia sẻ với các phóng viên: “Trung Quốc đã có những động thái hỗ trợ. Tình trạng liên quan đến fentanyl vốn tồi tệ trong nhiều năm, nhưng kể từ khi tôi nhậm chức, chúng tôi đã đàm phán với họ, và họ đang có những bước tiến lớn.”

Fentanyl là loại thuốc hợp pháp nằm dưới sự quản lý chặt chẽ, chủ yếu được kê đơn để giảm đau và dùng dưới dạng tiêm, miếng dán, thuốc xịt hoặc viên ngậm. Fentanyl bất hợp pháp thường ở dạng bột. Các băng đảng tội phạm đã trộn fentanyl bất hợp pháp với baking soda, tinh bột và đường để tạo ra một loại bột có thể hút hoặc hòa tan thành chất lỏng, tiêm.Thuốc giảm đau có tính chất gây nghiện (nhóm opioid) chiếm hơn 70% số ca tử vong do dùng thuốc quá liều, phần lớn là do fentanyl.

Theo Wall Street Journal (Mỹ), sau nhiều Tổng thống Trump hối thúc trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông, vào năm 2019, Trung Quốc đã áp dụng quy định nghiêm ngặt đối với việc sản xuất và bán fentanyl. Kể từ đó, fentanyl phần lớn đã ngừng ra khỏi Trung Quốc. Tuy nhiên, các công ty Trung Quốc vẫn tiếp tục sản xuất thành phần hóa học để tạo fentanyl và bán chúng cho các nhà sản xuất thuốc ở Mexico, Mỹ cùng những nơi khác.

Ngoài ra, Bloomberg cho biết, một số quan chức chính quyền đang tập trung vào việc thuyết phục Trung Quốc mua số lượng hàng hóa và dịch vụ nhất định của Mỹ. Điều đó có thể xoa dịu lo ngại của ông Trump về thâm hụt thương mại nhưng sẽ không giúp ích nhiều trong việc thu hẹp khoảng cách thương mại ngày càng lớn về lâu dài.

Cách xử lý nhẹ nhàng hơn của Tổng thống Trump đối với Trung Quốc đang gây rạn nứt trong nội bộ các cố vấn của ông. Một số cố vấn muốn giữ lập trường cứng rắn với Bắc Kinh. Trong các cuộc đàm phán thương mại tại London vào tháng 6, Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick công khai nói rằng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu gần đây được kiến tạo nhằm "làm phiền" Bắc Kinh. Nhưng đến tuần này, ông Lutnick cùng Bộ trưởng Bessent, cố vấn chính sách tiền điện tử và AI tại Nhà Trắng David Sacks đã vạch rõ rằng việc cho phép bán một số chip Nvidia kém tiên tiến hơn cho Trung Quốc thực sự là một phần của các cuộc đàm phán thương mại đang diễn ra. Diễn biến này đang đặt ra câu hỏi về việc Tổng thống Trump sẽ đi xa đến đâu trong đàm phán nếu Trung Quốc yêu cầu. Một số cố lo ngại rằng việc tiếp tục nới lỏng kiểm soát chip là điều không thể tránh khỏi.

Một số cố vấn khác cho rằng H20 vốn kém hiệu năng hơn nhiều so với các mẫu tiên tiến nhất của Nvidia và đó mới là những “quân bài” không thể thảo luận. Ông Lutnick phát biểu trên CNBC ngày 15/7: “Bạn muốn bán cho Trung Quốc đủ để các nhà phát triển của họ nghiện công nghệ Mỹ”.

Chuyên gia Derek Scissors tại Viện Doanh nghiệp Mỹ nhận định: “Tổng thống Trump quyết tâm đạt được một thỏa thuận với Trung Quốc, nhưng điều đó có thể chỉ tồn tại trong thời gian ngắn. Thâm hụt thương mại của Mỹ trong năm nay vẫn ở mức cao, và ngân sách mới sẽ càng làm tăng nhu cầu nhập khẩu trong quý IV. Nếu Mỹ ghi nhận mức thâm hụt thương mại kỷ lục trong năm 2025, thì mọi thứ đều không chắc chắn, kể cả quan hệ với Trung Quốc”.

Tổng thống Trump là người có tiếng nói cuối cùng trong mọi quyết định thương mại. Phát ngôn viên Nhà Trắng Kush Desai chia sẻ rằng ông Trump đã liên tục đấu tranh để tạo ra sân chơi bình đẳng cho người lao động và các ngành công nghiệp Mỹ, và Washington tiếp tục có những cuộc thảo luận hiệu quả với tất cả các đối tác thương mại.